ქართველი ქურთი

იმ დღეს, სამარშუტო ტაქსები გაიფიცნენ და მთელს ქალაქში, მგონი, მარტო რუსთავი-თბილისის „მარშუტკები“ მოძრაობდნენ. სხვა გზა არ იყო და თბილისის მეტროთი სარგებლობა გადავწყვიტე. საერთოდ, ვერიდები ხოლმე მეტროში ჩასვლას - ჩემზე ცუდად მოქმედებს ამდენი დაღდასმული სახე, ამდენი უსიცოცხლო თვალი, ამდენი მათხოვარი. მაგრამ რა მექნა, სტუდენტურ ბარათზე ბოლოსწინა ლარიანი უკვე ჩატვირთულიყო და მეც მეტროპოლიტენის მეორე ხაზის რომელიღაც სადგურის სიღრმეში მიმავალ გვირაბს ჩავუყევი.

სადგურზე ჩავედი და გავჩერდი ისე, როგორც საერთოდ ჩადიან და ჩერდებიან ხოლმე. უაზროდ მივაშტერდებოდი ხან დამონტაჟებულ მონიტორებს, ხან კედლებზე დაკიდებულ რეკლამებს, ხანაც ნერვიულად მოძრავ ადამიანებს. ამასობაში მატარებელიც მოვიდა, როგორც საერთოდ მოდის ხოლმე ისე.

ვაგონში შევედი და ისევ უაზროდ მივაშტერდი აქა-იქ ჩამოკონწიალებულ რეკლამებს. დიქტორმა შემდეგი სადგური გამოაცხადა და მატარებელიც დაიძრა. არ მახსოვს რას ვაკეთებდი ან რაზე ვფიქრობდი შემდეგ სადგურამდე, ის კი მახსოვს, რამაც გამომაფხიზლა.

ის იყო, ფიქრთა მორევში ბოლომდე უნდა ჩავძირულიყავი და ბოლო გაჩერებამდე გასუსულს მეფიქრა, რომ  ჩემი ყურადღება ვაგონის ბოლოდან  წამოსულმა გამყინავმა ხმამ მიიპყრო. პატარა, ბინძური და ალაგ-ალაგ მთელტანსაცმლიანი ბავში სასოწარკვეთით ითხოვდა მოწყალებას. რა თქმა უნდა ყველა მიხვდა, რომ ბავში ეთნიკური ქართველი არ გახლდათ - გამომეტყველება, კანის ფერი, ჰაბიტუსი თუ უცნაური კილო, ამაზე ნათლად მიუთითებნენ.

            ბავშვი მოწყალებას ითხოვდა და თითქმის ყველა წმინდანის სახელი ჩამოთვალა, რაც კი შეიძლება მატარებელში შეკრებილ საზოგადოებას სცოდნოდა. ამან რო არ გაჭრა, იესოს სახელიც მოიხმარა და იქ მყოფები დაგვლოცა. სულ ტყუილად - ნახევარი ვაგონი ისე გამოიარა, წარბიც არავის შეუხრია.

            ჩემთან მოახლოება რომ დაიწყო, ჯიბეში ბოლო ლარიანთან ერთად, ობლად მიგდებულმა ოცთეთრიანმა ცქმუტვა დაიწყო. მეც დავემორჩილე ჩემს ხურდას და საწყალ ბავშვს ერთჯერად ჭიქაში ჩავუგდე. კარები გაიღო, ბავშმა მადლობა მითხრა და შემდეგ ვაგონში იგივე რიტუალების ჩასატარებლად გაიქცა.

            უცებ, ჩემს გვერდით მდგარი საშუალო ხნის, მელოტი და ბუშტივით ცხვირის მქონე  მამაკაცი თავის თანამგზავრს ეუბნება, რომ ერთ დღეს უნდა ამოწყვიტო ყველა ქურთი, რომ ეგენი ადამიანები არ არიან და რომ არასოდეს დაეხმარება ამ საზიზღრებს. ისე ლაპარაკობდა, გეგონებოდა შხამიან გველზე ან საზარელი შესახედაობის, რომელიმე ობობაზე ლაპარაკობსო.

            რა თქმა უნდა არაფერი მითქვამს, გულდაწყვეტილი გამოვედი ვაგონიდან და პირველ ხაზზე გადასაჯდომად, მთავარი ბაქნისაკენ გავემართე.

            თბილისის მეტრო - მოწყალების მათხოვართა ადგილია. პირველ ხაზზეც ვერ ავცდი გამკივან ხმას. ოღონდ ამჯერად, ხმა ქართველი მანდილოსნისა გახლდათ. ეგრევე ვიცანი - ადრე თითქმის ყოველდღე მეტროთი დავდიოდი ხოლმე და მახსოვს. ეს არის ქალი, დაახლოებით 50-55 წლის, წითლად შეღებლი თმებით, ოდანვ შეპუტკუნებული, სანდომიანი სახით. დაახლოებით 6-7 წელია შვილი საავადმყოფოში ჰყავს და წამლის ფულს აგროვებს, დამაჯერებელი სახით მოთქვამს რომ პურის ფულიც კი აღარ აქვს და რაღა თქმა უნდა გვისურვებს - ღმერთმა დაგლოცოთ ყველაო. საკმაოდ კარგად აცვია - თბილ, შალის მოსასხამში გამოწკეპილა და ფეხზეც  ჩათბილული ჩექმები წამოუცვამს.

შემთხვევით ჩემი ნაცნობი, მელოტიც კვლავ ჩემს გვერდით აღმოვაჩინე. ისევე ვაგონის ბოლოში ვიდექით და სანამ ქალი ჩვენამდე მოაღწევდა, დიდი დრო დასჭირდებოდა; ერთი რომ ნელა, საცოდავად მობობღავდა და მეორე, რომ ხალხი ფეთიანივით იქექავდა ჯიბეებს და ხურდებიც ღვთიური მანანასავით ცვიოდა გამოწვდილ ხელში. მელოტმაც ჯიბეების ქექვა დაიწყო, ამაყად ჩაუგდო რკინის ლარიანი და თვალებზე ცრემლი მოადგა, შეეტყო, რომ  მასში ქართველობამ გაიღვიძა.

მათხოვარმა, ოთხივე ვაგონი ჩამოიარა, სანამ მე ჩემს სადგურამდე მივიდოდი და აცრემლებული თვალებითა და მოფანცქალე გულით მეტროს ტერიტორია დატოვა. ჩემში ბიზნეს სკოლის სტუდენტმა გამოიღვიძა და გამოვთვალე - დაახლოებით 6 ლარამდე უნდა ეშოვნა. ერთ თვეში მის მიერ გამომუშავებული შემოსავალი, დაახლოებით 600-700 ლარი ანუ საქართველოს პირობებში, საშუალოზე ოდნავ მაღალი ხელფასის ტოლი თანხა. (გამოცდილებით ვიცი, როგორც წესი კვირაში ორი დღე, და დღეში დაახლოებით სამი საათი მუშაობდა )

სანამ სახლამდე ავიდოდი ვფიქრობდი, რომ ეს უსამართლობაა და რომ ეს ფაქტი, საზოგადოების უკუღმართობაზე მიუთითებს თქო; იმიტომ რომ, ჯერ კიდევ ჯან-ღონით სავსე ქალს ( ლოყებზე ეტყობოდა და მბობღავსაც საკმაოდ კარგად თამაშობდა ) ვეხმარებით, გვეცოდება და დღეში სამ საათიანი ვოიაჟისთვის ხელფასსაც ვუხდით.

კი მაგრამ, ჩემო კარგებო, რა დააშავა ბავშმა?!

განა მისი ბრალია რომ:

·         არაქართველად დაიბადა

·         მშობელი არ ჰყავს ( თუ მშობელი ჰყავს - სამათხოვროდ უშვებს )

·         არ აქვს ტანსაცმელი და შესაბამისად ჭუჭყიანია

·         არ აქვს თავშესაფარი და ცხოველივით ცხოვრობს

·         აღზრდა აკლია და ხანდახან თავხედურად იქცევა

არ ვიცი, არ ვიცი... მთელი გზა იმაზე ვფიქრობდი, ქურთული სახელმწიფო რომ არსებობდეს და იქ ვმათხოვრობდე, მეც ესე ხო არ მომექცევიან თქო?

უცებ წარმოვიდგინე საქურთეთი, ქურთების დედაქალაქში არსებული მეტრო და ჩემი შვილი, რომელსაც სამათხოვროდ აქვს საქმე, არ აქვს სახლი,აცვია ძონძები, არ იცის არაფერი და აქა-იქ გაგონილი ფრაზებით, უცნური ქართული აქცენტით, მოწყალებას ითხოვს და თან ქურთ წმინდანების სახელებს იშველიებს.

ხალხი ხედავს და ამრეზით ამბობს:

„საზიზღარი ქართველები, ვირთხებივით არიან“

„ესენი ხო ვერ მოვიშორეთ, ზუნტლიანები და სუნიანები“

„ამ არსებას როგორ მივცე ფული! რომც მივცე, წაეთრევა და სიგარეტს ან წებოს იყიდის,  ან რამეს წაიმაიმუნებს!“

ბავშვს უპატრონო ბავშვთა სახლშიც არ იღებენ, არავის არ სურს მისი აყვანა და აღზრდა. ბოლოსკენ  ჩემს შვილს მოშივდება და რამეს მოიპარავს ან ვინმეს გაძარცვავს. საქურთეთის სახელმწიფოს პოლიცია დააკავებს მას და არასრულწლოვანთა კოლონიაში ჩასვამს. საზოგადოება ბედნიერი იქნება - ისინი მოიშორებენ ხორცმეტს, ნაგავს რომელიც მათ კეთილდღეობასა და  საერთო იდილიას ხელს უშლიდა; მოიცილებენ სუნიან, ზუნტლიან ხორცის გროვას, რომელიც მათ კეთილშობილ, გაბუშტულ ცხვირებს ასე მომაბეზრებლად აწუხებდა. ხალხი ბედნიერია, ჩემი ბავშვისთვის კი ცხოვრება დასრულებულია.

ამ წარმოდგენებში ვიყავი, როცა მამაკაცების ხმამაღალმა შეძახილმა გამომაფხიზლა - ოთხი ქართველი ქართველების სადღეგრძელოს სვამდა.

(c) საბა ჯაჯანიძე, 2011 წ.